‘Hybride werken kun je leren’
Ook wanneer de Covid-pandemie voorbij is, zullen organisaties het thuiswerken blijven combineren met werken op kantoor. Elke sector heeft een eigen draai gegeven aan dit hybride werken. Wat kun je leren van elkaar?
Op 1 februari deelden drie gastsprekers uit het onderwijs en verslavingszorg ervaringen met elkaar in het door Goedopweg georganiseerde Webinar ‘Hybride kun je leren: Nu & Straks’.
Want, innovatie ontstaat buiten de gebaande paden. Opvallend was dat geen van de dertig deelnemers hybride werken als iets nieuws of als een ‘moetje’ ervaart. De meerderheid ziet het als normaal, zo bleek uit de rondvraag van moderator Marjolein van der Stok, mobiliteitsadviseur van Goedopweg bij de opening van het Webinar.
Vallen en opstaan
Iets normaals is het hybride werken zeker nog niet bij de Hogeschool van de Kunsten (HKU) in Utrecht, vertelt Felipe Salve, directeur Facilities. “Met de eerste lockdown moesten we vrij abrupt ineens van alles bedenken. Je hebt tijd nodig om alle faciliteiten op een rij te krijgen, mensen te instrueren en de omschakeling naar online werken te maken. We hebben dan ook met vallen en opstaan geleerd. Nu het weer meer een mix is van thuiswerken en op school te werken loopt het soepeler.”
Bij Jellinek, hulporganisatie voor verslavingszorg in de stad, ging de overstap wel makkelijk. Dat kwam omdat al voor corona medewerkers hybride werkten, vertelt manager bedrijfsvoering Hans Stoffels. “In ons werk gaan we vooral naar buiten toe, naar cliënten.” Corona was er volgens hem wel het zetje om hybride werken er breder doorheen te krijgen. “In de gezondheidszorg was het daarvoor nog niet echt bespreekbaar.”
Afspraken maken
Hoe ga je als collega’s samenwerken en overleggen? “Bij ons werkte het niet bevredigend”, vertelt Salve. “Dat geldt helemaal voor docenten en studenten. Plotseling moesten we ons bekommeren om aspecten zoals studentenreistijd van een fysiek blok naar online blok. Of medewerkers die naar kantoor kwamen om daar dan allerlei online meetings te hebben. Het werkt alleen als je samen met andere teams afspraken maakt, dus integraal.”
Voor sommige studenten bleek het hybride werken gewoonweg niet te werken omdat ze echt op school moeten zijn, in een atelier. Salve: “Bij beeldende kunst gaat echt om het ambacht. Voor hen was het overschakelen naar online of hybride onderwijs, blended learning, heel slecht.”
Omdat veel studenten, docenten en medewerkers veel in projecten werken heeft de HKU daarom vaste fysiek contactmomenten ingebouwd. Rond de aftrap van een project, of bij het bereiken van een mijlpaal, wordt er bijvoorbeeld fysiek samengewerkt. “Tussendoor blijven we online overleg erin houden.” Digitale werkafspraken voor overleg houden volgens Salve in dat je kenbaar maakt wanneer je bereikbaar bent.
Duidelijke afspraken maken kwam ook bij Jellinek naar voren. Stoffels: “Daarom hebben we een dagstart ingevoerd, waarbij de helft van het personeel fysiek aanwezig is, en de rest online incheckt.” Voor de medewerkers die naar cliënten toe reizen veranderde er niet zoveel. Vanaf huis kunnen ze ‘s ochtends inbellen, in plaats van eerst naar kantoor gaan, en daarna op pad gaan. “Als je reistijd uit je schema kan halen, levert dat veel tijdswinst op”, stelt Stoffels. “Dat gaan we behouden.”
Eigen regie
Wat voor tips willen de hoofdsprekers dan ook meegeven aan werkgevers?
"Je moet loslaten hoe het was en ruimte laten ontstaan, waarin mensen hun eigen regie kunnen pakken. Je eigen tijd kunnen indelen blijkt veel productiever, ook leidt het tot veel meer creativiteit en productiviteit."
Hans Stoffels
Salve haakt daar graag bij aan.
"Hou ook aandacht voor het faciliteren van de mensen om thuis te werken. Omdat we nu door het thuiswerken reiskosten voor woon-werkverkeer besparen, zetten we die middelen in om mensen te faciliteren voor thuisplekken. Ik denk dat we onze mensen riant voorzien van spullen om die thuiswerplek goed in te richten. Inclusief koffie en energierekening"
Felipe Salve
Toch is een veelgehoorde klacht onder werkgevers, volgens Wouter Valk van Goedopweg, dat wanneer je medewerkers de vrijheid geeft om hun eigen tijd in te delen ze allemaal op dezelfde dagen naar kantoor willen komen: dinsdagen en donderdagen. Hoe kan je die piek voorkomen? Het HKU heeft als uitgangspunt ingesteld dat medewerkers maar de helft van de tijd thuis kunnen werken, en dan nooit in één week op zowel woensdag én vrijdag.
Hybride reizen
Marjolein van der Stok legde drie stellingen voor aan de deelnemers. Over de eerste, hybride werken is ook hybride reizen, is 82 procent het eens. “Er is ook een hele nieuwe denktrant ontstaan over reizen”, stelt Stoffels. “Waarom zou je moedwillig in een file gaan staan, als je ook op een ander moment kan beginnen. Start de dag lekker digitaal vanuit huis.”
Sjirk Zijlstra, trainer online onderwijs en docent aan de Hogeschool Utrecht (HU) is de derde spreker en doet mee via een videoverbinding. Zijlstra denkt meer aan hybride reizen als een vorm van reizen waarin je ook werkt, dus bijvoorbeeld in de trein. “De uitdaging daarbij is vooral de concentratie.” Salve denkt bij hybride reizen meer aan het spreiden van reizen in de week. “Dat biedt zeker meerwaarde.”
Juiste balans
Met de tweede stelling waren nog meer deelnemers het eens. 88 procent vindt ook dat werken geen toekomst heeft zonder hybride werken. Wel moeten we op zoek naar de juiste balans, stelt Stoffels. “Ideaal bij ons is 50 procent. Het is wel belangrijk om een ritme te onderhouden, mensen moeten uit bed komen. Dat zou ik met hybride werken niet om zeep willen brengen. De rol van ritme en regelmaat is belangrijk.”
Op de HKU denken ze toch liever in 90 procent fysiek en 10 procent online onderwijs. “Wij hebben echt veel praktijkonderwijs waar studenten moeten werken in ateliers, en interactie met docenten en medestudenten is belangrijk”, legt Salve uit. “Bij de bedrijfsvoering zou 50-50 zou wel een goede balans kunnen zijn.”
9-to-5
Het negen tot vijf werken is nu echt verleden tijd, was de derde stelling. Twee derde van de deelnemers was het ermee eens. Salve hoort daar ook bij. “Ik denk echt dat we toegaan naar flexibilisering van je dag: privé en werk mengt meer door elkaar. We zullen een nieuwe balans moeten vinden om werk en privé goed te onderscheiden van elkaar. Je moet niet altijd aan staan voor je werk.”
Daar is Stoffels het mee eens, hij noemt het een zorgelijke ontwikkeling. “Hoe leer je nog luieren en lummelen?” Ook Zijlstra ziet die trend. Toch gelooft hij dat de traditionele werkdag ook wel blijft bestaan.
"Er zal altijd behoefte blijven aan ritme en regelmaat, zodat je elkaar in het weekend kan opzoeken omdat je dan weet dat je niet werkt."
Sjirk Zijlstra