Inzicht in factoren die huidig en gewenst gedrag van reizigers beïnvloeden.
Goed onderbouwd plan met interventies gericht op gedragsbepalers van het doelgedrag.
Inzicht in de potentiële impact van de interventies.
ADA is de werkwijze voor het beïnvloeden van reisgedrag die wordt gebruikt binnen de KTA U Ned/Goedopweg. Deze werkwijze bestaat uit vijf stappen. Met behulp van verschillende hulpmiddelen werk je toe naar de meest effectieve beïnvloeding van het mobiliteitsgedrag van reizigers, onderverdeeld in specifieke doelgroepen.
Welke factoren (gedragsbepalers) zijn van invloed op het gedrag van de doelgroep? Wat is de mogelijke impact op het gewenste gedrag En wie staat aan de lat voor wat?
<p>ADA (Anders Duurzaam reizen Aanpak) is onze vaste werkwijze waarmee we in vijf stappen (plus monitoring) toewerken naar effectieve gedragsinterventies voor het veranderen van reisgedrag van onze doelgroepen. Deze structuur helpt ons om gedragsvraagstukken systematisch en doelgericht aan te pakken. </p><p>Je zet ADA in op drie hoofdmomenten: </p><p>1. Wanneer een mobiliteitsvraagstuk (nieuw) bij ons op de radar komt, bijvoorbeeld: </p><ul><li>Door ontwikkelingen en opgaven op het gebied van leefbaarheid, bereikbaarheid of duurzaamheid</li><li>Opgave voor gedragsaanpak uit de U Ned Mobiliteitsstrategie</li><li>Vraag vanuit het DO en/of de Stuurgroep </li><li>Veranderende wet- of regelgeving die kan helpen bij de gewenste gedragsverandering</li><li>Vraag vanuit het DO en/of de Stuurgroep </li><li>Kansrijke aanpakken vanuit andere mobiliteitsprogramma's</li><li>Bij herinrichting van de openbare ruimte en nieuwe woningbouwlocaties </li><li>Wanneer de resultaten van een lopend project achterblijven</li><li style=" vertical-align: baseline;"><p>Wanneer er wijzigingen optreden in de context of doelgroep van een lopend project </p></li></ul><p>Daarnaast kan je ADA inzetten: </p><p>2. Wanneer je een strategie van een lopend project wilt herijken of aanscherpen </p><p>3. Op een bepaald thema of deelaspect in het kader van leren en innoveren </p><p>Voor grote en complexe vraagstukken doorloop je de stappen van ADA uitgebreid en grondig; voor kleinere vraagstukken kan je kiezen voor de verkorte versie via de Quick scans per stap. </p>
<p>Niet elk gedragsvraagstuk is geschikt om via Goedopweg aan te pakken. We kijken daarom kritisch naar een aantal voorwaarden om onze inzet goed te begrenzen én onderbouwd te prioriteren: </p><ul><li>Is de gewenste gedragsverandering kansrijk binnen dit vraagstuk? Zijn de randvoorwaarden voldoende op orde, zoals voldoende passende alternatieve reisopties? </li><li>Draagt het project of vraagstuk bij aan de lange termijn doelstellingen van GoW? </li><li>Is er commitment aan de opgave vanuit de moederorganisatie? </li><li style=" vertical-align: baseline;"><p>Zien we een rol voor GoW of staat een moederorganisatie of partnerorganisatie aan de lat voor dit vraagstuk? </p></li></ul>
<p id="isPasted">In stap 4 Strategie en Interventies bedenk je meerdere mogelijke interventies. De selectie van de meest kansrijke interventies om het doelgedrag van jouw doelgroep te bereiken doe je vervolgens op basis van: </p><ul><li><span style="background-color: transparent; font-family: inherit;">De verwachte effectiviteit van de interventie; </span></li><li><span style="background-color: transparent; font-family: inherit;"></span>De verhouding tussen de te verwachten gedragseffecten ten opzichte van de benodigde inspanningen; </li><li>De uitvoerbaarheid van de interventie (nu of in de toekomst); </li><li style=" vertical-align: baseline;"><p>Timing: kan je de interventie inzetten op kansrijke momenten en/of op de plekken waar het probleemgedrag of het doelgedrag tot stand komt? </p></li></ul><p> <span style="background-color: transparent; font-family: inherit;">Daarnaast is ook de volgorde waarin je de gedragsinterventies inzet van belang. In de ideale situatie richt je eerst de omgeving in zodat het doelgedrag makkelijker wordt. Is er sprake van weerstand? Dan heb je deze eerst te verlagen zodat de doelgroep eerder open staat voor de boodschap en de verandering. Daarna kan je aan de slag met het vergroten van de competenties en het motiveren van de doelgroep. Gedrag stimuleren terwijl er nog weerstand is, heeft weinig effect. </span></p><p>In veel gevallen is het mogelijk om per interventie op meerdere gedragsbepalers in te spelen, waardoor je bijvoorbeeld direct weerstand weg kan nemen, de doelgroep motiveert en ze de juiste competenties geeft. </p>
<p>Dat is in principe een verantwoordelijkheid van de teams en deelprogrammamanagers waar de gedragsinterventies onder vallen. Net als nu. Het blijft uiteraard wel belangrijk om met elkaar te delen welke interventies we vanuit GoW gaan inzetten en te kijken hoe we elkaar daar zo goed mogelijk in kunnen versterken en voorkomen dat er dubbel werk wordt gedaan. De digitale omgeving van ADA (in ontwikkeling) gaat helpen om deze kennis op te slaan zodat het goed bewaard en gedeeld kan worden.
</p>
<p>Als je doelgroep en/of doelgedrag wijzigt, begin je in feite opnieuw en doorloop je de stappen nogmaals. Dit doe je omdat per doelgedrag en doelgroep er andere factoren van invloed kunnen zijn op het gedrag. Je stelt dus de gedragsbepalers per doelgroep opnieuw vast, past je interventies daarop aan en maakt een aangepast meetplan.
</p>
<p id="isPasted">We gebruiken binnen GoW de ‘watervalmethode’. Daarmee redeneer je van potentiële doelgroep naar bereik, van bereik naar deelname en van deelname naar gedragsreactie. </p><p>Bij voorkeur werk je met conversiecijfers uit eerdere, vergelijkbare trajecten. Als die ontbreken, maak je een onderbouwde inschatting en leg je in het meetplan vast hoe je die gaat toetsen. Let goed op dubbeltelling als interventies dezelfde doelgroep raken of je meerdere interventies tegelijkertijd inzet. Zie voor meer informatie: <a href="https://middennederlandbereikbaar.sharepoint.com/:b:/r/sites/ADAtest/Gedeelde%20documenten/Stap%205%20-%20Uitvoering/Goedopweg_ADA_stap%205_hulpbron_monitoring%20en%20evaluatie.pdf?csf=1&web=1&e=cobGta" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Goedopweg_ADA_stap 5_hulpbron_monitoring en evaluatie.pdf</a>
</p>
<p>Tijdens het ADA-proces wordt steeds duidelijker wie waarvoor ‘aan de lat staat’: Goedopweg of de moederorganisatie. Diegene is ook verantwoordelijk voor de bijbehorende KPI’s. Dat stemmen we expliciet af. Deze werkwijze wijkt niet af van hoe we nu omgaan met KPI’s, maar wordt in ADA beter zichtbaar en herleidbaar.
</p>
<p id="isPasted">De coördinatie blijft in principe in handen van de teams en deelprogrammamanagers waar de gedragsinterventies onder vallen. Net als nu. Wel blijft het belangrijk dat interventies die we willen inzetten intern tijdig gedeeld worden. Zo kunnen we elkaar goed versterken en dubbel werk voorkomen. </p><p>De digitale ADA-omgeving helpt om dit te borgen en toegankelijk te maken voor iedereen.</p>
<p id="isPasted">We hebben bij de ontwikkeling heel veel gedragsmodellen en aanpakken bekeken. De vijf stappen in ADA komen in de verschillende modellen terug in verschillende vormen en indelingen. We hebben de stappen vervolgens aangepast aan de context van mobiliteitsvraagstukken van GoW en vertaald naar een praktische en herkenbare werkwijze voor GoW. </p><p>We hebben onder andere de volgende modellen bekeken; </p><ul><li><span style="background-color: transparent; font-family: inherit;">Communicatie Strategie Activatie Instrument (CASI, Dienst Publiek en Communicatie) </span></li><li><span style="background-color: transparent; font-family: inherit;"></span>COM-B Model en Behavioral Change Wheel; </li><li>Behavior Change Model (Dijksterhuis & van Baaren): </li><li>Behavioural Design Method (Sue) </li><li><span style="background-color: transparent; font-family: inherit;">Duwtje model (Duwtje): </span></li><li><span style="background-color: transparent; font-family: inherit;">EAST (BIT Team UK): </span></li><li style=" vertical-align: baseline;"><p><span style="background-color: transparent; font-family: inherit;">Lenzen Model (Renes en Hermsen). </span></p></li></ul>
<p>Download elke stap eerst de documenten en sla ze <a href="https://middennederlandbereikbaar.sharepoint.com/:f:/s/ADAtest/EjLPIOYCSClMlkua9T0lOk4BG0ZrSJem7HEj6lG2NM_jhA?e=0USAgI" style=" text-align: start;" target="_blank">in deze map</a> opnieuw op. Zo voorkom je dat je in de bronbestanden wijzigingen doet.
</p>
<p>Dat kan. Neem contact op met Sanne via <a href="mailto:sanne@goedopweg.nl" id="isPasted" style=" text-align: left;" target="_blank">sanne@goedopweg.nl</a> of 06 - 51 16 62 10.
</p>