Op expeditie naar Antwerpen: regionale deelmobiliteit in de spotlights

Missie Antwerpen

Op woensdag 13 september vroeg in de ochtend verzamelen we ons met 25 mensen uit de regio Utrecht op de bushalte van het Jaarbeursplein. Daar stappen we in een low emission touringcar die ons naar Antwerpen brengt. Het doel: kijken wat wij kunnen leren van Antwerpen als het gaat om deelmobiliteit.

Een succesvol systeem van regionale deelfietsen

Na een ketenreis via P+R en tram worden we warm onthaald door mensen van de organisatie Lantis, Donkey Republic en de stad Antwerpen in het kleine, charmante theater Het Klokhuis. Lantis is verantwoordelijk voor de Oosterweelverbinding, die onder meer een extra tunnel onder de Schelde zal gaan omvatten. Tijdens de tien jaar durende werkzaamheden op de ring van Antwerpen zal er veel verkeershinder zijn. Daarom zet Lantis sterk in op het stimuleren van andere manieren van vervoer.

In het oog springt het systeem van deelfietsen, dat in ruim veertig gemeenten beschikbaar is. Er zijn 2.150 deelfietsen op 250 hubs, en de meeste zijn elektrisch. Lantis heeft een basisnetwerk georganiseerd door een aanbesteding in de markt te zetten met een looptijd van tien jaar. Donkey Republic won de aanbesteding. Gemeenten, werkgevers en onderwijsinstellingen kunnen extra hubs met fietsen afnemen. Een flink deel van de kosten van het systeem worden betaald door de overheid en andere instellingen. Daardoor kan Donkey Republic de fietsen tegen aantrekkelijke tarieven aanbieden. Het is maximaal 3 euro voor dertig minuten fietsen, maar vaak goedkoper.

Brede mix van deelvervoer

De stad Antwerpen had al een deelfietssysteem met vierduizend niet-elektrische fietsen: Velo. Met 6 miljoen ritten per jaar is Velo zeer populair. Daarnaast zijn er deelauto’s en deelsteps van diverse aanbieders, en sinds kort ook deelbakfietsen. Deelscooters zijn er geweest, maar de diverse aanbieders trokken zich weer terug.

Volgens Jelle de Keyser van de stad Antwerpen is het succes van deelmobiliteit te danken aan de brede mix aan deelvervoermiddelen. Gebruikers hebben iets te kiezen. En dat doen ze ook, wat bijdraagt aan minder autoverkeer in de stad. In het centrum mogen gebruikers hun voertuigen alleen binnen bepaalde zones achterlaten. Die komen overeen met dropzones die duidelijk zijn gemarkeerd in het straatbeeld. Dit voorkomt een verrommeling van de openbare ruimte.

Straten vergroenen door deelauto’s

’s Middags ervaren we zelf het deelfietssysteem. Met een elektrische deelfiets begeven we ons naar Wijnegem, een buurgemeente van Antwerpen met tienduizend inwoners. Daar inspireert schepen Tom Tachelet ons om met autodelen aan de slag te gaan. Hoewel Wijnegem klein is, is het een van de meest ‘verharde’ gemeenten van Vlaanderen. Deelauto’s dragen bij aan minder autobezit, en dat maakt het mogelijk om straten te vergroenen.

De gemeente heeft met succes aanbieders uitgenodigd om naar Wijnegem te komen. Inmiddels zijn er twintig deelauto’s van vijf providers te vinden. Dat ging niet vanzelf. Tom Tachelet gaf aan dat starten met delen ook een proces is van afscheid nemen van je bezit. Dit kan het afscheid zijn van een eigen auto, maar bijvoorbeeld ook dat een openbare parkeerplaats, waar jij toevallig altijd je auto zet, nu net een parkeerplaats voor een deelauto is geworden. Het succes in Wijnegem vraagt om meer. Daarom komen er acties waarbij bewoners een tegoed krijgen als ze hun kenteken inleveren. Het autodeelplan van vier jaar geleden is inmiddels aan herziening toe.

Het ABC van autodelen

In Vlaanderen zijn er veel lokale initiatieven om autodelen te stimuleren. Merel Vansevenant van Autodelen.net neemt ons mee in het ABC van autodelen. De A staat voor aanbod realiseren. Daar begint het mee. Beleid is vervolgens nodig om de zaak goed te organiseren. Tot slot is de C van communicatie van belang om mensen mee te krijgen. Gemeenten kunnen heel veel doen op dit vlak. Zo zijn er voorbeelden van buurtinitiatieven die financieel ondersteund worden door de gemeente. Merel wijst ons op het belang van een lange adem: ‘Autodelen is een alternatief voor het bezitten van een auto. Het kost tijd om de beelden daarover te veranderen,’ legt ze uit.

Geïnspireerd door Antwerpen gaat Goedopweg samen met de regio verder bouwen aan de uitrol van deelmobiliteit in de regio.

De Presentaties

Auto delen in Wijnegen

Lantis Elektrisch Deelfietsensysteem

Deelmobiliteit in Antwerpen

Autodelen voor lokale besturen