Grootste werkgevers Stationsgebied Utrecht boeken voortgang op CO₂-doelstelling

De organisaties boeken vooruitgang, maar zijn er nog niet. Dat is een belangrijke reden om de samenwerking voort te zetten. Sommige onderdelen, zoals het stimuleren van de fiets en het spreiden van reisbewegingen, blijken in de praktijk complex. De resultaten blijven op deze punten tot nu toe achter bij de ambities. Dit vraagt om een kritische blik op wat wel en niet werkt, en vooral om een gezamenlijke aanpak die flexibel genoeg is om in te spelen op deze uitdagingen.

Ambities in het Stationsgebied

De werkgevers – Belastingdienst, Gemeente Utrecht, Jaarbeurs, Movares, Nederlandse Spoorwegen, ProRail, Rabobank, VodafoneZiggo en de Volksbank – werken samen aan een toekomstbestendig en bereikbaar Stationsgebied. Meer fietsers en reizigers met het openbaar vervoer, het stimuleren van flexibel werken en reizen buiten de spits staan hierbij centraal. De doelen rond flexibel werken en openbaar vervoer zijn inmiddels grotendeels behaald. Het fietsgebruik groeit, maar blijft achter. Het stimuleren van reizen buiten de spits blijft de grootste uitdaging. Met nog een half jaar te gaan is dit hét moment om als collectief de laatste stappen te zetten richting het behalen van de doelstellingen.

Vier pijlers

Met de gezamenlijke inzet zijn we goed op weg om in 2025 een CO₂-reductie van 50% in mobiliteit te realiseren ten opzichte van 2019. De afgelopen jaren hebben we belangrijke stappen gezet met behulp van vier pijlers die de manier waarop we reizen en werken transformeren: 

1. Fiets 
   Het aantal medewerkers dat op de fiets naar het werk komt, groeit snel. In totaal is al 27% van het fietsdoel (2.500 extra fietsers in 2025) behaald, met 687 extra medewerkers die inmiddels de fiets hebben gekozen. In 2025 zullen maar liefst 2.500 extra medewerkers de fiets gebruiken, wat een belangrijke bijdrage levert aan de CO₂-reductie. 

1. Spreiden 
   Het spreiden van werktijden en vergaderingen buiten de spitsuren blijft een uitdaging. Vooral de drukte op dinsdag en donderdag blijkt hardnekkig. Tot nu toe is ongeveer 25% van het spreidingsdoel behaald. Het streven is dat in 2025 zo’n 2.600 extra medewerkers buiten de spits reizen, wat helpt om de drukte te verminderen en bijdraagt aan minder CO₂-uitstoot. Gedragsverandering op dit punt is complex en vraagt om gerichte actie. 

1. Openbaar Vervoer (OV) 
   Het openbaar vervoer staat boven de auto in het mobiliteitsbeleid van de meeste werkgevers. Inmiddels geven 7 van de 9 werkgevers in hun beleid prioriteit aan het openbaar vervoer boven de auto. In 2025 willen we verder doorgaan met het stimuleren van OV-gebruik om de CO₂-uitstoot verder te verlagen. 

1. Flexibel Werken 
   Flexibel werken is breed omarmd: gemiddeld wordt er minimaal 50% van de tijd thuis en 50% op kantoor gewerkt. Dit helpt om het aantal woon-werkverkeerbewegingen te verlagen en de CO₂-uitstoot verder te verminderen. In 2025 zal deze flexibiliteit in werktijden en thuiswerken bijdragen aan de realisatie van de beoogde CO₂-reductie. 

Samenwerking na 2025

De gebiedspartners onderschrijven het belang van de samenwerking in het Stationsgebied en willen deze ook na 2025 voortzetten. Eind 2025 wordt een definitief besluit genomen over de invulling van deze samenwerking tussen de gebiedspartners en de mate van begeleiding door Goedopweg. De meegegeven richting is om meer focus aan te brengen op inhoud, waarbij spreiden en minder autoverkeer als de meest relevante thema’s worden genoemd. Door het spreiden van werktijden en het verminderen van het aantal auto's kan niet alleen de doorstroming in het gebied verbeteren, maar kunnen werkgevers ook profiteren van een betere spreiding van de werkplekbezetting. 

De intentie om samen verder te werken aan een duurzaam en goed bereikbaar Stationsgebied is duidelijk aanwezig. Kennisdeling wordt hierbij als belangrijkste onderdeel gezien en vormt een gedeeld uitgangspunt om effectief in te spelen op de toenemende drukte in het gebied. Het belang van samenwerking wordt door alle gebiedspartners onderschreven en vormt daarmee een stevige basis voor het vervolg. 

ProRail-pilot benadrukt potentieel van spreiding

De ProRail-pilot in 2024 laat zien dat gerichte interventies wel degelijk effect kunnen hebben. Zo testten 200 medewerkers vier maanden lang maatregelen om spitsreizen te verminderen. De resultaten waren veelbelovend: meer thuiswerken tijdens piekuren, overlegmomenten verschoven naar rustige dagen, en meer bewustwording binnen teams over reisgedrag. 

Tegelijkertijd blijkt het spreiden een uitdaging. Het is een thema dat we dit jaar waarschijnlijk nog niet volledig zullen oplossen. Het vraagt om structurele inzet en creativiteit van werkgevers. Mooie voorbeelden daarvan zijn de gratis lunch op vrijdag bij Rabobank en de vrijdagmiddagborrel van de Belastingdienst. Beide initiatieven zijn bedoeld om de vrijdag aantrekkelijker te maken als kantoordag. De structurele impact moet nog worden gemeten, maar op korte termijn zag Rabobank het aantal aanwezigen op vrijdag al stijgen van circa 1.000 naar 1.400. Deze pilot bewijst dat verandering mogelijk is, maar ook dat organisatiebrede en langdurige actie nodig is om die verandering blijvend te maken. Met nog een half jaar te gaan, ligt er voor alle werkgevers in het Stationsgebied een duidelijke opgave om samen werk te maken van spreiden. 

Waarom spitsspreiden essentieel is voor een bereikbaar Stationsgebied

Het wordt steeds drukker in het Utrechtse Stationsgebied. Nieuwe woningen, extra kantoren en de herinrichting van de openbare ruimte zorgen voor een forse toename aan reizigers. Om die groei op te vangen zonder dat het gebied vastloopt, is het spreiden van reisbewegingen belangrijk. Vooral het mijden van de spits op dinsdagen en donderdagen is cruciaal: juist dan is de drukte het grootst en het effect van spreiding het meest nodig. Hoewel spitsspreiden al jaren een van de speerpunten is, blijft structurele vooruitgang uit. De resultaten zijn tot nu toe beperkt en gedragsverandering blijkt hardnekkig.